Het complex Israël

De publicatie van ‘Was gesagt werden muss’ heeft tot een storm van kritiek geleid en ook tot de omstandigheid dat de ‘dichter’ ervan, de Duitse Nobelprijswinnaar Günther Grass, antisemitisme wordt aangewreven. Grass’ tekst (een gedicht is het zeer zeker niet) bevat kritiek op het complex Israël dat bestaat uit de regering en de instituten van Israël en de inwoners die zich ten volle als Israëlieten beschouwen, alsmede de mensen buiten Israël die Israël steunen. Aanmerkingen op het complex Israël zijn taboe, dat had Grass kunnen weten. En dat wist hij ook. Hij wist het donders goed. Toch heeft hij zijn tekst openbaar gemaakt. Een provocatie dus. Omdat Günther Grass vindt dat het anders moet. Iets moet anders.

Op het moment dat het complex Israël – de regering en de instituten van Israël en de inwoners die zich ten volle Israëlieten voelen, alsmede de mensen buiten Israël die Israël een warm hart toedragen – te maken krijgt met kritiek, schieten binnen dat complex een heleboel mensen in een kramp die bijna volautomatisch tot gevolg heeft dat de criticaster beschuldigd wordt van (de neiging tot) antisemitisme. Nu is elk weldenkend mens doordrongen van de wetenschap dat het antisemitisme ongekende verschrikkingen teweeg heeft gebracht – dingen die nooit meer mogen gebeuren. Des te erger dat er binnen het complex Israël een heleboel lieden voorkomen die de criticasters van dat complex – ook zij die niet tot het complex Israël behoren, maar het complex Israël onvijandig, ja zelfs vriendschappelijk bejegenen en desondanks van mening zijn, kritische geluiden te moeten laten horen – vaak van de weeromstuit in de antisemitische hoek duwen. Overigens behoort de premier van Israël niet tot voornoemde lieden. De premier van Israël is teveel een geslepen vos en acteur om het woord ‘antisemitisme’ in de mond te nemen: hij weet heel goed dat anderen dat voor hem zullen doen. Maar zelfs de premier van Israël kan in zijn reactie op het ‘gedicht’ van Grass niet nalaten om te refereren aan de gebeurtenissen die in de jaren tussen 1933 en 1945 hebben plaatsgevonden.

Kritiek leveren op het complex Israël initieert een heleboel rationele en irrationele reacties die een normale discussie volstrekt onmogelijk maken. Het complex Israël hanteert de geschiedenis op een oneigenlijke wijze die naar het onverkwikkelijke neigt. Dat wat in het verleden gebeurd is, kan en mag nooit de vrijbrief zijn om oordelen over toestanden in het heden te neutraliseren. En toch wordt er voortdurend met die vrijbrief geschermd. Het bestaan van die vrijbrief komt een heleboel lieden goed gelegen omdat het hun leven een stuk eenvoudiger maakt. Dat moet ophouden. Het moet anders.

© 2012 Leo van der Sterren