Onze vaders en moeders

We hebben allemaal onze vaders en moeders. Wij hebben allemaal oordelen over onze vaders en moeders. Des te ouder onze vaders en moeders worden, des te milder. Des te ouder wij, kinderen van onze vaders en moeders, worden, des te milder. Bij een eerlijk en integer mens groeit het vermogen tot inzicht, ook in eigen doen en laten. Een ouder mens erkent zijn fouten eerder.

Naarmate wij ouder worden, verliezen de oordelen over onze ouders de scherpe randen en ruwe oppervlakten. Maar sommige dingen kunnen wij niet over onze kant laten gaan, omdat die dingen haaks staan op onze diepste opvattingen en overtuigingen en gevoelens. Dat zij, onze vaders en moeders, soms nalieten om keuzes te maken en alles ogenschijnlijk maar lieten gebeuren, duiden wij hen nog wel het minste euvel. Hoe weinig nobel een dergelijke houding ook moge zijn en hoe graverend de implicaties, het onkritisch volgen van de goegemeente valt in zoverre niet te laken dat miljarden mensen, als kuddedieren, dat door de eeuwen heen gedaan hebben. Dat onze ouders, toen zij wel kozen, in bepaalde gevallen faliekant voor de verkeerde oplossingen opteerden, dat blijft onvergetelijk, onbegrijpelijk en soms onvergeeflijk. ‘Snap je dan niet,’ willen wij hen in retrospectief en soms postuum toeblaffen, ‘snap je dan niet dat dit fout was! Hadden jullie dan niet het bewustzijn, het besef dat jullie niet het goede deden!’

Goed en fout, verkeerd en iets minder verkeerd of niet verkeerd, de waarden en normen veranderen voortdurend. Wat dertig of vijftig jaar geleden door de beugel kon, kan nu ten scherpste worden afgekeurd. Moraal waait met verdwaalde en verdwaasde winden mee.

Onze kinderen zullen later over ons hetzelfde soort vonnis vellen als wij over onze ouders hebben gedaan. Het is te hopen dat onze kinderen oud worden. Des te meer zal hun oordeel getekend zijn door inzicht, begrip en vergeving. Door mildheid. Dat zij zeggen: ‘het blijven toch onze vaders en moeders’.

© 2014 Leo van der Sterren