Oude tijden herleven niet, maar wel prijkt Black Sabbath voor het eerst sinds ruim veertig jaren weer eens op nummer één van een lijst. Hun nieuwe plaat, ‘13’, die vorige week uitkwam, komt in Groot-Brittannië binnen op de eerste plek in de lijst van best verkopende albums. Het nieuws drong vandaag zelfs door tot het radiojournaal in Nederland.
De laatste keer dat de Britse hardrockband die positie had bereikt, was in 1970 met het album ‘Paranoid’. Nooit tevoren zat er zo’n lange periode tussen twee noteringen op nummer één en Black Sabbath verbeterde daarmee het record van ouwe rot Rod Stewart die vorige maand voor het eerst in 37 jaar weer de hitlijst aanvoerde. De plotselinge en overwegend positieve aandacht voor Black Sabbath indiceert het feit dat de groep intussen niet alleen geaccepteerd maar ook dat haar muzikale pionierschap wijd en zijd erkend wordt.
Dat was in de beginperiode van de groep, eind jaren zestig, begin jaren zeventig van de vorige eeuw, wel anders. Black Sabbath kon geen goed doen in de ogen van de muziekpers die de groep vrijwel unaniem zeer vijandig bejegende. Muziekrecensenten beschouwden Black Sabbath destijds als een slechte uitvoering van Cream. Muzikaal stelde het allemaal niet veel voor. Men deed de muziek af als monotoon, saai, simplistisch en decadent. In de teksten wemelde het van een kitscherige doem en verderf terwijl op onzinnige wijze twijfelachtige fenomenen als satanisme en zwarte magie verheerlijkt werden. Tovenaars en heksen bevolkten de muzikale landschappen die Black Sabbath schilderde. Hoe vaak was het einde van de wereld wel niet nabij? Black Sabbath zou haar fans op onintelligente en amorele wijze uitbuiten. Het was niets dan kommer en kwel.
Maar ondanks het feit dat de muzikale voortbrengselen systematisch werden afgekraakt, bleef Black Sabbath tot groot genoegen van een snel groeiende schare fanatieke fans (ook in de Verenigde Staten) stijfkoppig haar ding doen. Dat heeft de groep uiteindelijk geen windeieren gelegd, al kende het succes ook die in rockkringen zo obligate schaduwzijde van drugs- en drankmisbruik. En door de jaren heen hebben zelfs notoire vijanden van de groep de muziek moeten herwaarderen. In het bijzonder de eerste drie albums, ‘Black Sabbath’, ‘Paranoid’ en ‘Master of reality’, worden tegenwoordig de hemel in geprezen als prototypes van heavy metal. Ook het muzikale kunnen van de groep ontlokt intussen superlatieven in plaats van minachting.
Door de jaren heen zijn de oren gewend geraakt aan het typische en inderdaad intussen erg herkenbare Sabbath-geluid. De stem van Ozzy Osbourne. Het gitaargeluid van Tony Iommi. Zelfs de ritmesectie heeft een eigen karakter ontwikkeld dat zich vooral bij tempowisselingen doet gelden. De muziek van Black Sabbath is daardoor als het ware ook gewoner, meer mainstream geworden.
Het nieuwe album van Black Sabbath is gemaakt door de originele bezetting van de band, op één man na. Drummer Bill Ward doet niet mee. Hij is vervangen door Brad Wilk, bekend van Rage Against The Machine en Audioslave.
Ozzy Osbourne toont zich aangenaam verrast door de hernieuwde, maar onverwachte belangstelling voor de groep en het album. ‘I’m in shock, the success of this album has blown me off my feet. We’ve never had a record climb the charts so fast.’ Maar Osbourne zou Osbourne niet zijn als hij een en ander al niet geanalyseerd heeft. Met zijn karakteristieke grote bek meldt hij er geen toeval achter schuilt dat oude artiesten als Rod Stewart en Elton John – allemaal ruime zestigers – het momenteel zo goed doen. ‘It’s great! But Rod’s the same as us, we’ve got something other people haven’t got. It’s all manufactured bullshit these days. But the likes of Rod, and Elton John and us have got something different. We know our craft.’ Ja, ja, which craft?
Nogmaals: oude tijden herleven niet. Als veertienjarige had ik een elpee van Black Sabbath in mijn bezit, een selectie van materiaal van de eerste twee elpees. Deze plaat, ‘Attention! Black Sabbath’, heb ik destijds helemaal grijs gedraaid. Het niveau van die eerste twee platen wist de groep op ‘Master of reality’ nog vol te houden, maar op ‘Vol. 4’ zette de neergang al in en begon de groep gaandeweg zijn allure van onheilspellendheid te verliezen. Ook het donkere geluid van het begin veranderde gaandeweg. Gedurende de opleving met Dio kregen groep en muziek zelfs een totaal ander karakter, al had dat uitstapje muzikaal wel erg veel interessants te bieden. Met ‘13’ heeft Black Sabbath een verdienstelijk muzikaal product afgeleverd maar de groep haalt het niveau van de eerste platen bij lange na niet, zelfs niet als men zijn best doet om bepaalde hoogtepunten uit die periode te kopiëren.
© 2013 Leo van der Sterren
Geen opmerkingen:
Een reactie posten