Coleridges ‘Notebooks’ 11

‘her eyes sparkled: as if they had been cut out of a diamond quarry in some Golconda of Faery land – and cast such meaning glances, as would have vitrified the Flint in a Murderer’s blunderbuss – ’

Samuel Taylor Coleridge, ‘The Notebooks of Samuel Taylor Coleridge’. Volume I. 1794 – 1804. Text. Lemma 144.


Golconda, zo luidt de naam van een oude ruïnestad in de Indiase deelstaat Andhra Pradesh. Het op een heuvel gesitueerde complex bestaande uit vier forten die omringd worden door een tien kilometer lange muur, ligt even ten westen van de stad Haiderabad. De geschiedenis van de citadel begon in de twaalfde eeuw toen de Kakatiya-dynastie over het gebied heerste. Volgens de legende vond een herdersjongen een godenbeeld op de heuvel. Dit vormde voor de heerser van de Kakatiya-dynastie de aanleiding om er een eerste, nog primitief fort van leem te laten bouwen. Hij noemde de vestiging Golconda, afgeleid van het woord Golla Konda wat in de taal van die regio ‘herdersheuvel’ betekent. Vanaf de zestiende eeuw werd het bouwwerk uitgebreid met nieuwe fortificaties en monumenten.

Van 1518 tot 1687 behoorde Golconda tot het gelijknamige sultanaat waarvan het tot 1591 de hoofdstad was. In dat jaar stichtte sultan Muhammad Quli Qutb Shah een nieuwe hoofdstad, Haiderabad. In 1687 veroverde de Mogol-heerser Aurangzeb de stad Golconda die vanaf dat moment in verval raakte en uiteindelijk in zijn huidige ruïneuze staat terecht kwam. Van 1662 tot 1733 was er een handelspost van de Verenigde Oostindische Compagnie in Golconda gevestigd.

In het zuidoosten van het Golconda-gebied liggen de oudste diamantmijnen ter wereld. Hier zijn beroemde diamanten gevonden, onder anderen de Koh-i-Noor en de Darya-ye Noor.

Door de eeuwen heen dook de naam Golconda in diverse verslagen van Europese reizigers op, waaronder in dat van Marco Polo. In ‘Il Milione’ (‘De wonderen van de Oriënt’) spreekt de reiziger uit Venetië vol bewondering over het Land van Golconda. Hij identificeert Golconda met de Vallei der Diamanten waar eeuwen eerder Sindbad de Zeeman door de reuzenvogel Rok naar toe werd gevlogen en neergeworpen. De verteller van de ‘Verhalen van duizend en één nacht’, waarin de naam Golconda overigens niet expliciet vermeld wordt, doet kond van het feit dat er diamanten ter grootte van adelaarseieren voor het oprapen lagen in de Diamantenvallei.

Als kind was Samuel Taylor Coleridge niet alleen verzot op de reisverhalen uit de voorbije eeuwen, maar hij verslond ook ‘The Arabian nights’ entertainment’ (‘Verhalen van duizend en één nacht’). Nog voor zijn vijfde aan de lectuur beginnend, las Coleridge volgens eigen zeggen al op zesjarige leeftijd (!) de vier delen die uitgeverij Longmans in 1778 publiceerde (de uitgave zou later deel uitmaken van zijn bibliotheek). De verhalen maakten een diepe indruk op hem, zo diep dat hij zich jaren later, als man van middelbare leeftijd, nog verbaasde over het effect dat de vertellingen op hem hadden.
‘As I had read one volume of these tales over and over again before my fifth birth-day, it may be readily conjectured of what sort these fancies and feelings must have been. The book, I well remember, used to lie in a coiner of the parlour window at my dear father's vicarage-house: and I can never forget with what a strange mixture of obscure dread and intense desire I used too look at the volume and watch it, till the morning sunshine had reached and nearly covered it, when, and not before, I felt the courage given me to seize the precious treasure and hurry off with it to some sunny corner in our play-ground.’ Samuel Taylor Coleridge, ‘The friend’ (Volume I, Londen, 1969, p. 148).

Een latere reiziger door India die ook Golconda aandeed, was de Engelsman William Methwold (1590 – 1653). Diens verslag ‘A relation of Golconda’ werd opgenomen in een aantal boeken met reisverhalen van verschillende auteurs die Samuel Purchas aan het begin van de zeventiende eeuw samenstelde en publiceerde, ‘Purchas his Pilgrimage’. Coleridge kende de boeken van Purchas goed. Zo inspireerde een bepaalde passage in ‘Purchas his Pilgrimage’ hem in 1797 tot het schrijven van zijn beroemde gedicht ‘Kubla Khan’. Het is dus niet onaannemelijk dat Coleridge de naam Golconda hier vandaan heeft gehaald.

© 2013 Leo van der Sterren