zaterdag 16 februari 2013

Horror vacui 3

Het oog wil wat maar qua prioriteit doet het oor nauwelijks onder voor het orgaan van het gezichtsvermogen. Net als het dwangmatige opvullen van de ruimtelijke leegte met visuele middelen, stelt de mens bewust en onbewust alles in het werk om de stilte te verdringen. Het gevolg daarvan is dat het bestaan propvol geluiden zit. Mensen zijn er intussen zo aan gewend om rumoer om zich heen te hebben, dat er zich ontwenningsverschijnselen manifesteren wanneer de stilte bezit van een omgeving neemt.

Stilte heeft een afschrikwekkende of zelfs angstwekkende kant. Stilte wordt geassocieerd met dood, angst, leegte. De stilte kan verontrustend zijn of zelfs tot gekte leiden. De stilte nodigt uit, dwingt tot het voeren van gesprekken. Soms willen we deelnemen aan die gesprekken, soms niet. Vaak verdrijven we de stilte met andere geluiden dan die van de stem – op de voorgrond, op de achtergrond. Stilte heeft ergens met waarheid te maken.

Stilte kan ook fascineren. Stilte kan iets zijn waarnaar men streeft. Mensen zoeken ernaar – zoals zij naar de waarheid zoeken of naar authenticiteit. Stilte heeft te maken met rust en bezinning, inkeer en evenwicht. Wie tot zichzelf wil komen, vindt in de stilte vaak een betrouwbare compagnon. Kloosters en kluizen waren oorden van stilte en meditatie – en zijn dat, zij het in mindere mate, nog steeds. Vaak echter ontwijken mensen juist de stilte en de meditatie omdat ze weten dat ze geconfronteerd worden met pijnlijke waarheden wanneer ze hun gedachten daadwerkelijk de vrije loop laten. Vanouds zijn de beide kanten van de stilte bekend. Ze worden besproken door grote denkers, ingezet in de kunsten en beleefd in religieuze tradities.

Stilte en waarheid gaan vaak hand in hand. Maar zo stoffelijk, zo concreet als de stilte in principe kan zijn, zo'n vluchtig fenomeen blijft de waarheid.

© 2013 Leo van der Sterren

Geen opmerkingen:

Een reactie posten