zaterdag 15 februari 2020
George Steiner
‘“There’s Roncevaux,” I said.
“Where?”
“Way off there where the mountain starts.”
“It’s cold up here,” Bill said.
“It’s high,” I said. “It must be twelve hundred metres.”
“It’awful cold,” Bill said.’
In het televisieprogramma ‘Van De Schoonheid En De Troost’ uit 2000 greep George Steiner bovenstaande passage uit de roman ‘The Sun Also Rises’ van Ernest Hemingway aan om een exposé te houden over de almaar minder wordende eruditie van de hedendaagse humanoria-studenten. De combinatie van de naam ‘Roncevaux’ met de opmerkingen over de koude, die de lezers van vijftig, zestig jaar geleden nog automatisch met het woord ‘verraad’ in verband zou brengen, zal bij de meeste hedendaagse lezers geen enkele associatie meer oproepen. De stijlfiguur van allusie die Hemingway hanteert zou dus van een voetnoot dienen te worden voorzien die de lezer van vandaag informeert over wat Hemingway ermee suggereert: het sneuvelen van de ridder Roeland, paladijn van Karel de Grote, als gevolg van slinks verraad voorafschaduwt het geval van verraad dat in ‘The Sun Also Rises’ voorkomt.
Steiner maakte zich zorgen over de afnemende kennis en, wellicht erger, de afnemende hunkering of urgentie om kennis te vergaren. Steiners vrees is niet ongegrond gebleken, maar hij is ervan verlost. George Steiner overleed op 3 februari jongstleden.
© 2020 Leo van der Sterren
