De crisis van de crisis

Sinds het begin van de financiële en economische perikelen in 2008 viel er een ‘double dip’ boven op de eerste ‘dip’ en intussen lijkt er een ‘triple dip’ op die tweede te volgen. Maar niet alleen houdt de crisis zich in de tijd hardnekkig staande, zij blijft bovendien maar aanzwellen, terwijl de complexiteit ervan barokke verschijningen aanneemt. Je zou kunnen spreken van een uitdijende agglomeratie van zich vertakkende crises die zich maar niet laten bezweren. Ongenaakbaar blijft het veelkoppige monste kroost baren over de wereld razen. Maar ook ondergronds lijkt er van alles plaats te vinden. Waar nu alles nog onder de klamme deken van het pais en vree schuilt, zonder vuiltjes aan de lucht, breekt plotsklaps het onheil door de schil om dreigend aan de oppervlakte te komen. Goedaardige vrijblijvendheden ontpoppen zich ineens tot reële gevaren. Geen risico vormende spelers laten hun maskers vallen en tonen hun ware, lelijke, destructieve aard. Door de globalisering zijn de dingen in de wereld zozeer met elkaar verweven dat sneeuwbal- en domino-effecten eerder regel dan uitzondering zijn. De uitwerking en gevolgen van deze nagenoeg wereldwijde samenklontering van etterende crises zijn niet meer te bevatten.

Mensen die een leek zijn op de terreinen van economie, financiën en politiek moeten zichzelf behelpen met hun eigen boerenverstand dat ook in de gevallen dat zo’n verstand als redelijk gezond beschouwd kan worden, stellig niet onfeilbaar is. Maar niet-ingewijden in de geheimen van geld en markten kunnen na vier jaren van financiële, economische en politieke ellende niet anders dan tot de slotsom gekomen zijn dat zij het overzicht over het crisisslagveld, voor zover zij dat al hadden, volledig kwijt zijn. Wie kan aan dit gedoe immers nog een touw vastknopen?

Oningewijden, ik behoor tot die groep. Ik ken mijn plaats en die noopt tot bescheidenheid. Maar intussen heeft er zich bij mij ook een verdenking postgevat. Ik begin zo langzamerhand te vermoeden dat ook de experts het niet meer weten. En toegeven dat ze het niet weten, dat is wel het laatste wat zij doen. Niet zelden voortgedreven door ideologische of, nog erger, commerciële beweegredenen blijven die deskundigen gevraagd en ongevraagd maar analyses en adviezen distribueren alsof een hond die gezwommen heeft zich uitschudt. Op de heilige verrekijk, op de golfspeler, in achterafzaaltjes en op het wereldwijde web wemelt het van pratende hoofden en schrijvende orakels, de een nog slimmer dan de ander. Mede door de vrijwel onbeperkte vrijblijvendheid waarmee de meeste specialisten kunnen opereren, vertoont het zelfbewustzijn van deze betweters geen enkel schrammetje of geen enkele deuk. Integendeel: wij, de goegemeente met zijn domme gezonde verstand, laten ze gewoon en ongestraft doorbazelen.

Zelfs de politici (met achter zich hele falanxen van dergelijke analisten en adviseurs) hebben volgens mij geen idee of datgene wat ze doen, goed is. Ze doen iets omdat ze door het volk zijn afgevaardigd om iets te doen. Ze kunnen het niet maken om niets te ondernemen. Maar alles wat de deskundigen zeggen dat er gedaan dient te worden en alles wat de politici vervolgens doen of nalaten te doen, heeft slechts een marginale invloed op het economische wereldbedrijf. Dat mensen er niettemin in slagen op dat gebied hun nering op te zetten en draaiende te houden, dat hoort bij het wedervaren van het grote wereldwoelen. De schoorsteen van de winkel moet roken. Maar ik koop er niets meer.

© 2012 Leo van der Sterren